เพลงรักฉบับแมงกะพรุน
การผสมพันธุ์ของแมงกะพรุนนั้นก็น่าสนใจ ส่วนใหญ่พวกมันจะแยกเพศกันชัดเจน แต่ก็มีบางชนิดที่มี 2 เพศในตัวเดียว วิธีการผสมพันธุ์นั้นก็มีหลายแบบมาก ขึ้นกับชนิดแมงกะพรุน เช่น
1. ไม่รู้จักฉัน ไม่รู้จักเธอ – เราปฏิสนธิโดยไม่รู้จักกัน
แมงกะพรุนส่วนใหญ่สืบพันธุ์โดยไม่ต้องเจอหน้ากันด้วยซ้ำ โดยตัวผู้และตัวเมียต่างปล่อยสเปิร์มและไข่จำนวนมหาศาลออกสู่มวลน้ำ ไข่และสเปิร์มเหล่านี้ก็จะล่องลอยไปตามชะตากรรม ส่วนใหญ่ถูกกินไป ส่วนน้อยก็จะได้รับการผสมและสืบทอดทายาทแมงกะพรุนรุ่นต่อไป
2. ลาลาลอย – ฉันจะพาเธอลอยล่องไปในอันตราย
ในแมงกะพรุนบางชนิด ตัวเมียจะไม่ปล่อยไข่ออกไปในมวลน้ำ แต่จะมีถุงไข่อยู่ใกล้ๆ รูเปิด (รูเดียวกับที่เป็นปากและตูดนั่นแหละ) แล้วมันก็จะว่ายน้ำผ่านดงสเปิร์มที่ตัวผู้มารวมตัวกัน แล้วการปฏิสนธิก็จะเกิดขึ้นภายใน มันจะอุ้มท้องไข่นั้นไว้ แล้วพาตัวอ่อนลอยละล่องไปในทะเล ปกป้องมันจากอันตราย วิธีแบบนี้ทำให้ลูกมีอัตรารอดมากขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็ไม่สามารถผลิตเป็นจำนวนมากๆ ได้เหมือนในแบบแรก
3. ฝากเอาไว้ในกายเธอ – คือสเปิร์มแพ็กหนึ่ง
แมงกะพรุนกล่องสายพันธุ์ Copula sivickisi มีวิธีผสมพันธุ์ที่ไม่ธรรมดา
ก่อนจะเริ่มบรรเลงเพลงรัก ทั้งคู่จะเต้นรำโดยใช้หนวดเกาะเกี่ยวกัน เมื่อพร้อม ตัวผู้ก็จะดึงตัวเมียเข้ามาใกล้ แล้วส่งถุงใบหนึ่งใส่ปากของเธอ – ภายในถุงใบนั้น บรรจุไว้ด้วยสเปิร์มมากมาย พร้อมกับกระเปาะเซลล์เข็มพิษเวอร์ชันพิเศษ!… คือมีแต่ตะขอปลายแหลม แต่ไม่มีน้ำพิษ มีหน้าที่เพื่อยึดเกาะกับอวัยวะเพศของตัวเมีย
ทีนี้ เมื่อตัวเมียกินถุงนั้นเข้าไปแล้ว ทั้งคู่ก็จะแยกย้าย และหาคู่ผสมพันธุ์ตัวใหม่ต่อไป!
ฝั่งตัวผู้จะผสมจนกระทั่งอัณฑะทั้ง 4 คู่ ไม่มีสเปิร์มหลงเหลือ ส่วนฝั่งตัวเมียก็จะกินแพ็กเกจสเปิร์มของตัวผู้ตัวอื่นไปเรื่อยๆ จนเต็มท้อง สเปิร์มที่อยู่ในท้องเธอจะถูกย่อย แต่ไม่ได้ย่อยหมด จะเหลือแค่ส่วนนิวเคลียสไว้ และจะถูกดูดซึมเข้าไปในร่างกาย เดินทางสู่เซลล์ไข่ ปฏิสนธิ และเติบโตเป็นเอ็มบริโอ
จากนั้น แม่แมงกะพรุนกล่องก็จะคลอดเอ็มบริโอออกมาเป็นเส้นเหนียวๆ เรียก Embryo Strand วางไว้ในแนวปะการังที่เธออาศัย แต่ทำแค่นั้นไม่ปลอดภัยแน่ๆ เธอจึงปล่อยเซลล์เข็มพิษที่ใช้งานได้วางโป๊ะไปด้วย ราวกับรั้วลวดหนามอย่างดี
4. บอกรักตัวเองอีกทีนะเรา
แมงกะพรุนบางชนิด เช่นในสกุล Staurocladia และ Eleutheria มีสองเพศในตัวเดียว ซึ่งวัย Medusa ของมันสามารถขยายพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศโดยการแตกหน่อได้ หรือจะแบบอาศัยเพศด้วยการผสมภายในตัวเองก็ได้ ซึ่งวิธีหลังนี้มักใช้เมื่อสภาวะแวดล้อมไม่เหมาะสม เพื่อให้ลูกน้อยมีโอกาสล่องลอยไปที่ใหม่ๆ ที่อาจมีโอกาสรอดมากกว่าเดิม
แหล่งข้อมูล:
http://www.bbc.com/earth/story/20150531-jellyfish-use-stingers-for-sex/
https://www.livescience.com/45975-animal-sex-jellyfish.html